Những người phụ nữ của nước
Cách sáu người phụ nữ lên tiếng và sử dụng công nghệ để có được nước sạch
ĐỌC 10 PHÚT
Chính phủ không chịu lắng nghe người lớn, và người lớn [cũng không] lắng nghe chính phủ, vì vậy cháu nghĩ, [họ] sẽ lắng nghe những đứa trẻ như cháu.
Mari Copeny
Chúng cháu biết nước ở trường không sạch, vì năm nào họ cũng kiểm tra chì. Chúng cháu biết mình muốn giải quyết vấn đề đó.
India Skinner
Bạn sẽ làm gì nếu mọi người không biết rằng có 3.000 địa điểm tại Hoa Kỳ có hàm lượng chì trong nước cao hơn Flint, Michigan?
Doll Avant
Tôi nghĩ rằng một nhà khoa học cũng giống như một siêu anh hùng, bởi vì các siêu anh hùng cứu người, và muốn làm những gì tốt nhất cho xã hội của họ. Các nhà khoa học cũng làm điều tương tự.
Gitanjali Rao
Khi dịch virus Zika bùng phát, Gitanjali Rao, hiện 13 tuổi, đã tìm hiểu về các phương pháp chỉnh sửa gen mới có thể giúp chống lại sự lây lan của căn bệnh.
Khi chuyến bay 370 của Malaysia Airlines biến mất trên Ấn Độ Dương, cô bé đã tìm hiểu việc chế tạo một chiếc hộp đen tốt hơn.
Và khi nghe tin mọi người trong trường bị bắt nạt trên mạng xã hội, cô bé đã tạo ra một ứng dụng để phát hiện và giám sát các tin nhắn đe doạ trực tuyến.
Nếu Rao chú ý đến một vấn đề nào đó, có lẽ là cô bé đang tìm cách giải quyết vấn đề đó.
Hầu hết mọi người đều nghĩ rằng cháu là một đứa trẻ 11 tuổi với một ý tưởng khoa học đơn giản, nhưng nếu cháu có thể làm việc này, cháu có thể giúp rất nhiều cư dân của Flint.
Gitanjali Rao
Rao là một cô bé rất năng động. Em tham gia các dự án của Hội hướng đạo sinh STEM của Hoa Kỳ, cùng dẫn một chương trình khoa học cho trẻ em trên đài phát thanh công cộng, viết kịch. Tuy nhiên, điều thực sự làm nên sự khác biệt ở cô bé này là mong ước được giúp đỡ người khác dường như là do bẩm sinh. Em nói: "Cháu luôn thích giúp đỡ người khác, dù chỉ là giúp rửa chén bát, hay chơi piano trong bệnh viện. Cháu muốn làm điều gì đó có thể thay đổi cuộc sống và thay đổi thế giới."
Khi các nhà hoạt động xã hội ở Flint, bang Michigan, hướng sự chú ý của thế giới vào cuộc khủng hoảng nước tại đây, Rao đã có được cảm hứng để phát minh ra một công cụ sử dụng công nghệ Android có thể mang lại sự thay đổi cho hàng triệu người. Cô bé không biết rằng mình sẽ trở thành một phần của một phong trào lớn hơn do một cô gái trẻ khởi xướng để kết nối sức mạnh giữa những người có thể tạo nên sự thay đổi.
Hãy gặp người đã thức tỉnh cả một quốc gia
Trong một cuộc biểu tình ở Flint khoảng một năm trước, một nhà tổ chức đã kéo Amariyanna “Mari” Copeny lên sân khấu cùng với Janelle Monáe và Stevie Wonder. Hoa hậu nhí của Flint đã nhận được sự cổ vũ quen thuộc của những người hâm mộ tại quê nhà.
Copeny, 11 tuổi, là một cô bé yêu thích đám đông, nhưng điều đặc biệt ở cô gái trẻ là một ý thức trách nhiệm rất cao. Sau khi cô bé giành chiến thắng trong cuộc thi Hoa hậu nhí của Flint năm 2015, cô bé đã tận dụng danh hiệu của mình để bắt đầu một cuộc đối thoại giữa trẻ em Flint với lực lượng cảnh sát.
Và khi chất lượng nước của thành phố Michigan bắt đầu trở nên kém đi, việc tắm vòi sen lâu đã làm tổn thương làn da của Copeny, và khiến mấy đứa em của cô bé bị nổi mẩn. Khi đó, cô bé biết rằng phải làm gì đó. Nước có chất ăn mòn đã làm mòn đường ống sắt và đưa chì từ các đường ống cũ vào các ngôi nhà và tòa nhà trên khắp thành phố, nhưng mọi người chưa hề biết điều đó. Flint rơi vào tình trạng tràn ngập thông tin sai lệch và nhầm lẫn. Khi đó, Hoa hậu nhí của Flint phải lên tiếng.
Chuyển sang dùng sông Flint làm nguồn nước chỉ là một giải pháp tạm thời trong khi thành phố chờ kết nối với một hệ thống cấp nước mới của khu vực. Thật không may, nước sông là loại nước khó xử lý nhất. Với hàm lượng clorua ăn mòn cao tự nhiên, con sông đã làm phát sinh hàng loạt vấn đề về quản lý nước. Mặc dù bản thân độ axit cao không gây nguy hiểm, nhưng sự tương tác hóa học giữa nước sông với các đường ống cũ thì có.
Nguồn nước trước đây từ hồ Huron có độ pH cân bằng hơn, tạo ra dư lượng khoáng chất trong các đường ống cũ. Nhưng tính axit của nước sông Flint đã phá vỡ sự bảo vệ đó, khiến nước bị nhiễm chì. Tệ hơn nữa, Flint chỉ là một trong hàng ngàn cộng đồng trên khắp Hoa Kỳ chịu sự ảnh hưởng của nguồn nước bị nhiễm chì.
Đầu năm 2016, một người bạn mới đã đến thăm Hoa hậu nhí của Flint: Tổng thống Hoa Kỳ. Cô bé từng viết thư cho Tổng thống Obama, bày tỏ mong muốn được gặp ông khi cô bé đến Washington DC để tham dự một phiên điều trần ở quốc hội về cuộc khủng hoảng tại Flint. Obama đã đến Flint để gặp cô bé và hướng sự chú ý của cả đất nước vào thành phố này.
Tôi là một trong những đứa trẻ bị ảnh hưởng bởi nguồn nước này, và tôi đã cố hết sức để diễu hành phản đối và lên tiếng vì tất cả những đứa trẻ sống ở Flint.
Mari Copeny
Năm tới, Hoa hậu nhí của Flint sẽ xuất hiện trên Teen Vogue, Time for Kids và cuộc tuần hành. Người thắng cuộc trong cuộc thi luôn dùng tiếng nói có sức ảnh hưởng lớn của mình để ủng hộ trẻ em ở Flint, có thể là bằng cách kêu gọi quyên tiền để mua vé xem Chiến binh Báo Đen, hay tổ chức quyên góp đồ dùng học tập để các gia đình có thể dành đủ tiền để mua bộ lọc cho vòi nước tại nhà.
"Cháu không còn tham gia các cuộc thi sắc đẹp nữa" – Copeny cho biết. "Cháu bắt đầu lên tiếng vì mọi người."
Khi thông điệp của Hoa hậu nhí Flint vang vọng khắp cả nước, mọi người bắt đầu tìm kiếm các giải pháp dài hạn… trong đó có ba kỹ sư trẻ lấy cảm hứng từ công nghệ của NASA để chế tạo một bộ lọc nước có khả năng sẽ hoạt động rất hiệu quả.
S3 Trio của Washington DC hợp tác với NASA để vượt lên dẫn đầu
Với ba người bạn cũ Mikayla Sharrieff, India Skinner và Bria Snell, các em biết rất rõ nơi sẽ đến thực hiện 270 giờ hoạt động cộng đồng để có thể tốt nghiệp trung học: In3, nơi những doanh nhân tương lai của DC học cách lập trình, phát triển kĩ năng mềm và giao lưu.
Khi Marissa Jennings, người hướng dẫn của các em ở In3, khuyên các em tham gia một cuộc thi của NASA– Thử thách nghiên cứu và phát triển sản phẩm phái sinh Optimus Prime (OPSPARC) – những cô gái này, hiện đang là học sinh cuối cấp phổ thông, thấy rất hào hứng với việc phát triển một "sản phẩm phái sinh" từ một công nghệ hiện có của NASA.
Các cô gái này luôn nghĩ đến nước. Gần đây, vòi nước uống của trường các em luôn phải phủ túi nhựa đựng rác, sau khi quá trình xây dựng gây ô nhiễm cho nguồn cung cấp nước của trường. Với việc Flint và các trường ở Baltimore gần đó phải phát nước đóng chai, việc vòi nước bị khóa có vẻ là một phần của một vấn đề còn nghiêm trọng hơn.
Lấy cảm hứng từ công nghệ lọc nước cho chương trình Apollo của NASA, các cô gái tự hỏi làm thế nào các phi hành gia có thể lọc nước tiểu để uống, trong khi vòi nước ở trường thì vẫn chứa độc tố.
"Chúng ta biết là vẫn có những bộ lọc nước, nhưng tại sao nước vẫn bẩn?""
India Skinner
Các cô gái đã hình dung ra một thiết kế trong suốt thể hiện quá trình lọc thành công. Khi có quá nhiều nghi ngờ về chất lượng nước (3.000 địa điểm tại Hoa Kỳ có lượng chì trong nước uống cao hơn Flint nhưng việc thử nghiệm lại không phổ biến), điều quan trọng là phải nhìn thấy bộ lọc hoạt động. "Các cộng đồng xứng đáng được sử dụng nước sạch" – Skinner cho biết. "Vì vậy, chúng cháu quyết định tạo ra một bộ lọc có thể thấy rõ quá trình lọc nước".
Nguyên mẫu của các cô gái trẻ sử dụng một chiếc quạt nhỏ để đẩy độc tố qua bộ lọc. Để chứng minh rằng nước đã sạch, có các que thử độ pH đặt trong 1 ống trong suốt để cho thấy mức độ pH cân bằng.
S3 Trio, tên các cô gái đặt cho nhóm của mình, đã giành vị trí thứ hai chung cuộc và nhận giải thưởng tại Trung tâm Goddard của NASA, nơi nhóm gặp gỡ các thành viên của National Society of Black Engineers (Hiệp hội quốc gia của các kỹ sư da đen) để tiếp tục phát triển dự án. Nhưng đối với các cô gái, kết quả tốt nhất có thể là việc truyền cảm hứng cho nhiều người khác.
Những người trong cộng đồng từng quan tâm đến STEM sẽ thấy chúng tôi. Chúng tôi không khác gì những học sinh trung học bình thường.
Mikayla Sharrieff
Khi Hoa hậu nhí Flint lên tiếng cho những người không có tiếng nói, S3 Trio cũng muốn tham gia để làm gương cho mọi người. Với một cô bé ở Colorado, "tham gia" đồng nghĩa với việc dùng một máy in 3D, một phần mềm Android và giấy Bucky (buckypaper) để giúp mọi người tìm hiểu nước máy họ dùng trong nhà có chứa gì.
Cách một cô gái chứng minh không có vấn đề gì là quá lớn
Khi bắt đầu tìm ý tưởng để góp phần giải quyết vấn đề cho thành phố Flint, Gitanjali Rao nghĩ rằng mình chỉ cần tìm cách tách chì ra khỏi nước. "Việc này giống như giải quyết sự nóng lên toàn cầu chỉ bằng một giải pháp", em nói. "Đó là điều gần như không thể."
Từ trường hợp ở Flint, gia đình Rao cũng như nhiều gia đình khác trên toàn nước Mỹ đã xét nghiệm nước của nhà mình. Rao đã rất ngạc nhiên về sự rườm rà của quá trình này. Xét nghiệm không chỉ rất tốn kém, mà còn mất thời gian tới 2 tuần. Đối với Rao, một trong những vấn đề đáng sợ nhất của cuộc khủng hoảng nước ở Flint là không biết nước có an toàn hay không. Rao nhận ra rằng chỉ cần xét nghiệm được chất lượng nước là đã có thể giải quyết vấn đề.
Rao thường đọc trang web về Khoa học Vật liệu của Viện Công nghệ Massachusetts, và khi một ý tưởng chợt xuất hiện, em nghĩ ngay đến thành phố Flint.
Tôi tình cờ tìm ra công nghệ sử dụng những cảm biến ống cacbon nano để phát hiện khí độc trong không khí. Ngay lập tức, tôi đã kết nối suy nghĩ đó với việc phát hiện chì... trong nước uống.
Gitanjali Rao
Sử dụng một phiên bản ống nano cacbon tên là "buckypaper", Rao nghĩ rằng cô bé đã có được vật liệu hoàn hảo cho miếng giấy thử nước – trên lý thuyết. Thật phấn khích khi biết rằng cô bé đã khám phá ra một thứ chưa ai từng thử đến. Nhưng cô bé sẽ cần phải chế tạo thiết bị để thử nghiệm – vẫn còn rất nhiều việc phải làm.
Một chuyến tham quan nhà máy nước thành phố Denver đã đưa Rao đến gặp Giám đốc phòng thí nghiệm Selene Hernandez Ruiz, người ngay lập tức bị ấn tượng bởi đứa trẻ với sự hiểu biết về thuỷ văn không kém một tiến sĩ này. Càng nghe cô bé nói chuyện, Ruiz càng dần nhận ra cô không chỉ đang được nghe một ý tưởng tuyệt vời, mà còn đang được gặp một người đặc biệt. Ruiz nói: “Cách giao tiếp, cũng như cách nói chuyện về khoa học của Gitanjali không khác gì người lớn". Và không lâu sau đó, Ruiz bắt tay vào làm việc cùng Rao để giúp cô bé thử nghiệm Tethys.
Khi họ đề nghị cho tôi sử dụng phòng thí nghiệm, tôi đã tỏ ra khá bình tĩnh, điềm đạm, nhưng khi về đến nhà, tôi đã hét lên. Thật lòng mà nói, đó là một trong những ngày tuyệt vời nhất trong đời tôi.
Gitanjali Rao
Khi Rao và Ruiz làm việc cùng nhau, hai người hình thành một sợi dây gắn kết, khiến cho Tethys càng có thêm nhiều triển vọng. Một thử nghiệm gần đây đã có thể phát hiện được những kim loại khác, vì vậy việc tạo ra một thiết bị có khả năng kiểm tra thủy ngân, asen và cadmium trong nước máy là khả thi. Phát minh của Rao rất có thể sẽ thực hiện được hàng loạt bài kiểm tra chính xác với chi phí thấp.
Ruiz tin rằng tính hiếu kỳ không hề e ngại và việc sẵn sàng nắm bắt công nghệ của Rao sẽ khuyến khích chúng ta khám phá những gì tưởng như không thể làm được.
Với Rao, việc nâng cao nhận thức chỉ là bước đầu tiên trong việc ứng phó với vấn đề ở Flint. Cô bé nói: "Cháu thực sự hi vọng việc tạo ra thiết bị phát hiện chì này có thể thôi thúc chúng ta nỗ lực hơn nữa trong việc giải quyết vấn đề này". Cô bé đã định rõ bước tiếp đi tiếp theo của mình: thu thập dữ liệu từ Tethys và các nguồn khác và xây dựng một cơ sở dữ liệu tập trung và minh bạch.
May mắn là có một người phụ nữ đang xây dựng một cơ sở dữ liệu như vậy.
Làm thế nào "dữ liệu lớn" có thể giúp chúng ta không rơi vào tình trạng giống như Flint
Trong khi tìm hiểu cơ hội kinh doanh trong lĩnh vực chất lượng nước, Doll Avant biết tin bố cô bị chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường. Đó là một cú sốc đối với cô, vì ông luôn có lối sống lành mạnh và chỉ mới nghỉ hưu gần đây. Do đã nghiên cứu rất nhiều về nước – bao gồm cả một học bổng tại Khu nghiên cứu NASA – nhà tư vấn thành danh này không thể không tự hỏi: liệu trong nước uống của cha cô có gì hay không?
Trong khi tình trạng của bố cô ngày càng xấu đi, cô đã tìm thấy một bài nghiên cứu khá mơ hồ, trong đó ám chỉ mối liên hệ giữa asen với bệnh tiểu đường. Nước có thể là một tác nhân gây ra căn bệnh của ông. "Tôi không mất quá nhiều thời gian để lấy được bản sao các báo cáo về chất lượng nước tại địa phương, rồi kết nối các dữ kiện", cô cho biết. "Nhưng vào thời điểm đó, bố tôi đã ốm rất nặng và đã quá muộn để có thể làm được gì nhiều cho ông".
Cô bắt đầu nghiên cứu để ngăn việc có thêm một cuộc khủng hoảng khác giống như ở Flint. Nhưng giờ đây, nghiên cứu của cô còn có lý do cá nhân.
Cái chết của cha đã thôi thúc Avant tìm tòi nghiên cứu mọi tài liệu cô có thể tìm thấy – báo cáo của Cơ quan bảo vệ môi trường Hoa Kỳ (EPA), tin tức cũng như các bài nghiên cứu khoa học. Điều cô phát hiện ra đã khiến cô choáng váng: Hàng ngàn khu dân cư trên nước Mỹ có nồng độ chì cao hơn Flint. Vô số hoạt động vi phạm quy định của EPA. Hàng ngàn chất gây ung thư mà chúng ta đã biết không được EPA kiểm soát.
Avant nhận ra rằng hàng triệu người không hề biết họ đang gặp nguy hiểm khi tiếp xúc lâu dài với các chất độc trong nước. Cô nói: “Họ không hề có biện pháp phòng tránh, đơn giản chỉ vì họ không có dữ liệu". Vì vậy, cô đã thành lập một công ty có tên Aquagenuity nhằm mục đích tạo ra cơ sở dữ liệu về nước lớn nhất thế giới.
Chúng ta nên đối xử với nó giống như cách chúng ta đối xử với tiền bạc. Tiền là một tài sản có giá trị hạn chế, vì vậy bạn có tất cả những công cụ tinh vi này để quản lý tiền. Chúng ta cũng cần có những công cụ tinh vi để quản lý nguồn nước.
Doll Avant
Ngoài việc công bố các dữ liệu từng kẹt trong các báo cáo mơ hồ, Aquagenuity còn muốn cung cấp cho người tiêu dùng những hướng dẫn hữu ích trong trường hợp phát hiện ra nguồn nước bị xâm phạm.
Avant nói: "Bạn thêm thông tin về các địa chỉ trước đây, căn cứ vào nơi bạn từng sống và thời gian bạn sống ở đó. Hệ thống sẽ cho bạn biết những việc bạn có thể làm để giải độc – độc tố là kim loại và các hóa chất khác tích tụ trong cơ thể bạn."
Bí quyết để làm được như thế là sử dụng Google Cloud để bảo mật thông tin, cũng như áp dụng công nghệ máy học để cung cấp thông tin về sức khỏe thể chất riêng cho từng người.
"Bạn thêm thông tin về địa chỉ trước đây, căn cứ vào địa điểm bạn từng sống và thời gian bạn sống tại đó. Hệ thống sẽ cho bạn biết những việc bạn có thể làm để giải độc – độc tố là kim loại và các hóa chất khác tích tụ trong cơ thể bạn."
Doll Avant
Aquagenuity cũng có kế hoạch hỗ trợ cho các doanh nghiệp và chính phủ. Một cơ sở đóng chai mới có thể nhanh chóng biết được họ nên sử dụng loại bộ lọc nào, hoặc chính quyền địa phương có thể tìm ra hệ thống lọc đầu nguồn nào là tốt nhất cho một quy trình sản xuất nhất định. "Chúng tôi đang dạy máy móc cách xử lý những đề xuất đó ngay lập tức", Avant nói. "Nền tảng máy học tích hợp trong Google Cloud sẽ giúp chúng tôi làm việc đó nhanh hơn rất nhiều."
Trong thế kỷ 20, trái đất thực sự gặp rất nhiều khó khăn. Hãy tìm cách mới để sử dụng nước như một nguồn tài nguyên, và cải thiện cách thức đó trong thế kỷ 21.
Doll Avant
-
Giới thiệu
-
Chương 1: Nhà hoạt động
-
Chương 2: Các kỹ sư
-
Chương 3: Nhà phát minh
-
Chapter 4: Nhà khởi nghiệp
