Chuyển đến phần nội dung

Liệu ta có thể cứu một khu rừng nhiệt đới bằng cách lắng nghe khu rừng đó không?

Một bộ lạc ở bang Pará của Brazil đang khám phá cách sử dụng những chiếc điện thoại di động cũ và công nghệ máy học để chống nạn phá rừng.

Bật âm thanh để có trải nghiệm tốt nhất.

Rừng nhiệt đới Amazon là nơi rất hùng vĩ, và cũng rất ồn ào.

Một con khỉ rú đang rú.

Mưa rơi dưới tán lá.

Một con chim đánh dấu lãnh thổ. Chính xác là một con vẹt.

Nhưng còn có một âm thanh khác sót lại phía dưới, cho thấy ở Amazon còn một thứ khác.

Một cái cưa máy.

Amazon là rừng mưa nhiệt đới lớn nhất thế giới, nơi có một phần tư hệ sinh học của thế giới.

Kể từ năm 1970, 20% Amazon đã bị phá hủy do nạn phá rừng.

Người Tembé bản địa sống trên 2.800 km² rừng nhiệt đới ở phía bắc Brazil. Hơn 30% lãnh thổ của họ đã gặp phải nạn phá rừng do hoạt động chăn thả gia súc, hỏa hoạn và khai thác gỗ bất hợp pháp.

Tộc trưởng Naldo Tembé
Cột mốc lớn nhất trong cuộc đời tôi là vào năm 8 tuổi, khi tôi lần đầu xem xét [khu rừng]. "Trước đó, chúng tôi đã nghe rất nhiều về việc những người khai thác gỗ lấy gỗ từ khu vực nơi chúng tôi sinh sống, và tôi đã rất tức giận khi thấy cảnh họ ăn cắp gỗ, [vì vậy] chúng tôi đã phải huy động lực lượng".

– Tộc trưởng Naldo Tembé

Khi còn nhỏ, Naldo Tembé đã hi sinh tuổi thơ bình thường để bảo vệ khu rừng nhiệt đới. Ông tổ chức những nhóm nhỏ, gồm toàn trẻ em để khảo sát quanh lãnh địa nhằm tìm những kẻ khai thác gỗ bất hợp pháp. Ông không hề cho bố mẹ biết, vì việc giám sát những kẻ khai thác gỗ có vũ trang luôn là một hành động nguy hiểm, dù là với bất kì ai, huống chi là một đứa trẻ. Những ai biết lắng nghe thì ông đều kể cho biết việc ông ra sức bảo tồn khu rừng, và người trong bộ tộc tỏ ra quan tâm. Khi tròn 15 tuổi, ông được bầu làm tộc trưởng.

Tộc trưởng Naldo
Tộc trưởng Naldo Tembé
"Làm tộc trưởng là một nhiệm vụ rất nặng nề, vì bạn phải bắt đầu sống cho bao nhiêu người khác, thay vì cho chính bạn. Đó là một việc rất khó khăn. Ngay cả giờ đây, khi đã làm tộc trưởng nhiều năm, tôi cũng chưa thực sự quen với trọng trách này".

– Tộc trưởng Naldo Tembé

Với người Tembé, cuộc sống và rừng sẽ mãi mãi đan xen. Khi những kẻ khai thác gỗ bất hợp pháp phá rừng để kiếm lợi, họ không chỉ chặt phá cây, mà còn phá hoại cả văn hóa và di sản của những người đã sống ở đó nhiều thế kỷ.

Trong khi tộc trưởng Naldo đang chiến đấu để bảo vệ vùng đất của bộ tộc mình, tại một ngôi làng phía bên kia lãnh thổ, Dona Verônica Tembé cũng đang tiến hành một chiến dịch giúp bộ tộc giành lại nền văn hóa của họ. Bà khuyến khích người dân Tembé tổ chức các lễ hội truyền thống và nói thứ tiếng riêng của họ, bên cạnh tiếng Bồ Đào Nha ở Brazil. Hiện nay, cháu gái bà, Marcelina Kuda, đang dạy tiếng Tembé cho một thế hệ công dân mới tại trường làng, với hi vọng các em sẽ là người giữ lửa văn hóa cho thế hệ mới tại khu rừng.

Cuda Tembé dạy học sinh ngôn ngữ Tembé bản địa trong một lớp học.

Trong 30 năm qua, tộc trưởng Naldo và bộ lạc đã giành lại khá nhiều đất đai từ những kẻ xâm lược, nhưng việc phát hiện các hoạt động khai thác gỗ trái phép mới vẫn luôn là một nỗ lực nguy hiểm. Những kẻ khai thác gỗ bất hợp pháp xâm nhập vào vùng đất Tembé vào ban đêm và có thể tàn phá hàng trăm mẫu rừng mà không bị phát hiện. Những âm thanh mà rừng nhiệt đới thường có đã làm át đi tiếng ồn của máy cưa và xe tải của những kẻ khai thác gỗ, khiến việc theo dõi hàng ngàn km2 rừng nhiệt đới trở thành một nhiệm vụ gần như không thể thực hiện.

Người Tembé rất có tổ chức và được giáo dục rất tốt. Họ không ngại sử dụng những công cụ và công nghệ mới. Họ đang tìm kiếm sự hợp tác. Họ không tìm kiếm sự giúp đỡ.

– Topher White, người sáng lập Rainforest Connection

Vào năm 2014, tộc trưởng Naldo đã tìm đến Topher White, người sáng lập tổ chức Rainforest Connection, và họ đã cùng bắt tay thực hiện một dự án đầy tham vọng. Dự án này sử dụng điện thoại Android tái chế và TensorFlow, mô hình máy học nguồn mở của Google, để theo dõi âm thanh từ hoạt động khai thác gỗ bất hợp pháp theo thời gian thực.

Điện thoại di động tái chế và công nghệ máy học đã giúp Tembé bảo vệ quê hương như thế nào

Một chiếc điện thoại Android được gắn vào một bộ chuyển đổi điện mặt trời, và một micrô gắn ngoài. Những thiết bị này, được gọi là Người bảo vệ, có thể nghe thấy âm thanh từ hoạt động khai thác gỗ trái phép trong phạm vi 1 km.

Người bảo vệ được giấu trên cây cao để có sóng tốt hơn, và gần ánh nắng hơn để lấy năng lượng. Những thiết bị này sẽ liên tục theo dõi âm thanh trong khu rừng suốt cả ngày.

Mô hình TensorFlow của Rainforest Connection sử dụng công nghệ máy học để phân tích âm thanh do Người bảo vệ ghi lại, và học cách xác định âm thanh của cưa máy và xe tải khai thác gỗ.

Chỉ vài phút sau khi nhận dạng âm thanh, một cảnh báo theo thời gian thực sẽ được gửi đến cho những người kiểm lâm Tembé, một lực lượng an ninh tuyển chọn của dân làng. Họ sẽ can thiệp hoặc báo cáo hoạt động khai thác gỗ cho chính quyền.

Rainforest Connection đang đưa hệ thống giám sát âm thanh tương tự đến những đối tác phòng chống nạn phá rừng ở năm quốc gia, bao gồm cả Peru, Ecuador và Romania.

Hôm nay, tộc trưởng Naldo và bộ lạc đang đi quanh khu vực đất đai của họ, trèo lên cây để đặt và bảo trì các thiết bị Người giám hộ và phản hồi lại các cảnh báo khai thác gỗ mà họ nhận được. Nhờ có công nghệ mới này, Tembé đã có cơ hội bảo vệ không chỉ khu rừng mà cả văn hóa sống của họ.

Tộc trưởng Naldo Tembé
"Đây luôn là giấc mơ lớn của ông tôi, và sau đó là của bố mẹ tôi. Giờ đây, nó đã trở thành giấc mơ lớn của cả đời tôi, giấc mơ được để lại những gì tốt đẹp nhất cho con cháu tôi. Chúng tôi kì vọng rất nhiều vào những điều tốt đẹp có thể xảy ra".

– Tộc trưởng Naldo Tembé

Những thành viên trẻ của cộng đồng Tembé tôn vinh văn hóa của họ bằng cách đeo mặt và đội mũ.

Xem cách Tembé và Rainforest Connection chung tay để hiện thực hóa kế hoạch đầy tham vọng này trong bộ phim dưới đây.

Những câu chuyện liên quan

Cách chiếc điện thoại thông minh có thể giúp cứu sống bạn trong tình huống khẩn cấp

Cách chiếc điện thoại thông minh có thể giúp cứu sống bạn trong tình huống khẩn cấp

Câu chuyện về sáu phụ nữ trẻ sử dụng công nghệ để giải quyết vấn đề nước uống không an toàn

Câu chuyện về sáu phụ nữ trẻ sử dụng công nghệ để giải quyết vấn đề nước uống không an toàn

Gặp gỡ những con người đang cùng nhau cứu lấy loài ong trên toàn thế giới bằng công nghệ máy học

Gặp gỡ những con người đang cùng nhau cứu lấy loài ong trên toàn thế giới bằng công nghệ máy học

Một cựu chiến binh tìm thấy một sứ mệnh mới, nhằm giúp xây dựng một thế giới hòa nhập hơn

Một cựu chiến binh tìm thấy một sứ mệnh mới, nhằm giúp xây dựng một thế giới hòa nhập hơn

Cách trí tuệ nhân tạo giúp cảnh báo trước trong các tình huống khẩn cấp

Cách trí tuệ nhân tạo giúp cảnh báo trước trong các tình huống khẩn cấp

Cách chiếc điện thoại thông minh có thể giúp cứu sống bạn trong tình huống khẩn cấp

Cách chiếc điện thoại thông minh có thể giúp cứu sống bạn trong tình huống khẩn cấp

Câu chuyện về sáu phụ nữ trẻ sử dụng công nghệ để giải quyết vấn đề nước uống không an toàn

Câu chuyện về sáu phụ nữ trẻ sử dụng công nghệ để giải quyết vấn đề nước uống không an toàn

Gặp gỡ những con người đang cùng nhau cứu lấy loài ong trên toàn thế giới bằng công nghệ máy học

Gặp gỡ những con người đang cùng nhau cứu lấy loài ong trên toàn thế giới bằng công nghệ máy học

Một cựu chiến binh tìm thấy một sứ mệnh mới, nhằm giúp xây dựng một thế giới hòa nhập hơn

Một cựu chiến binh tìm thấy một sứ mệnh mới, nhằm giúp xây dựng một thế giới hòa nhập hơn

Cách trí tuệ nhân tạo giúp cảnh báo trước trong các tình huống khẩn cấp

Cách trí tuệ nhân tạo giúp cảnh báo trước trong các tình huống khẩn cấp

Cách chiếc điện thoại thông minh có thể giúp cứu sống bạn trong tình huống khẩn cấp

Cách chiếc điện thoại thông minh có thể giúp cứu sống bạn trong tình huống khẩn cấp

Câu chuyện về sáu phụ nữ trẻ sử dụng công nghệ để giải quyết vấn đề nước uống không an toàn

Câu chuyện về sáu phụ nữ trẻ sử dụng công nghệ để giải quyết vấn đề nước uống không an toàn

Gặp gỡ những con người đang cùng nhau cứu lấy loài ong trên toàn thế giới bằng công nghệ máy học

Gặp gỡ những con người đang cùng nhau cứu lấy loài ong trên toàn thế giới bằng công nghệ máy học

Một cựu chiến binh tìm thấy một sứ mệnh mới, nhằm giúp xây dựng một thế giới hòa nhập hơn

Một cựu chiến binh tìm thấy một sứ mệnh mới, nhằm giúp xây dựng một thế giới hòa nhập hơn

Cách trí tuệ nhân tạo giúp cảnh báo trước trong các tình huống khẩn cấp

Cách trí tuệ nhân tạo giúp cảnh báo trước trong các tình huống khẩn cấp

Quay lại đầu trang