JESSE KATZ is een auteur uit Los Angeles. Hij schrijft regelmatig voor GQ, Billboard en Los Angeles Magazine.*
Illustraties door Mark Weaver
Graphics en kaarten door Valerio Pellegrini
In een verre uithoek van de Oklahoma Panhandle, tussen Arnett (511 inwoners) en Vici (702 inwoners), wordt de toekomst uit lucht geschapen. De 93 turbines van het Great Western Wind Project bevinden zich ongeveer 100 meter boven de zandgrond, waar ze met alle winden meedraaien, hun schoepen tollend als de wijzers van een op hol geslagen klok. "Dit mag je gerust de 'middle of nowhere' noemen", zegt locatiemanager Todd Unrein terwijl hij in een bestofte Chevy over de niet-geasfalteerde wegen rijdt.
Great Western heeft één klant, Google, die elke megawatt koopt die het windenergiebedrijf genereert. Google is het bedrijf dat de meeste duurzame energie ter wereld koopt. De energie die Google gebruikt is afkomstig van een groeiend netwerk van producenten van schone energie die zich vaak op afgelegen gebieden bevinden: Llano Estacado in Texas, de Atacama-woestijn in Chili, Lapland in Zweden, de dijken en dammen van Nederland aan de Noordzee en de uitlopers van de Blue Ridge Mountains in North Carolina. Google heeft in totaal met twintig wind- en zonneprojecten contracten getekend voor meer dan 2,6 gigawatt, een mijlpaal die weinig andere bedrijven hebben weten te realiseren: sinds 2017 koopt Google genoeg duurzame energie om 100% van de bedrijfsbehoeften van stroom te voorzien.
"We hebben enorm hard gewerkt om dit doel te bereiken", zegt Marsden Hanna, aanstuurder van het programma Global Energy Policy and Markets bij Google. Hij merkt op dat Google een jaar geleden nog maar halverwege deze benchmark was. "En dit is nog maar het begin."
Overstappen op duurzame energie is niet simpelweg een kwestie van een turbine aansluiten op een datacenter. In veel delen van de wereld mogen volgens de wet alleen gereguleerde energiebedrijven elektriciteit aan consumenten verkopen. Google heeft de volgende oplossing gevonden om deze hindernissen te overwinnen: eerst wind- of zonne-energie inkopen, deze duurzame energie vervolgens verkopen aan een nutsbedrijf en ten slotte reguliere energie inkopen bij datzelfde nutsbedrijf. Het is niet perfect, maar hierdoor heeft Google zijn datacenters snel van schone energie kunnen voorzien en tegelijkertijd de constante behoefte aan elektriciteit kunnen compenseren met een gelijke hoeveelheid wind- en zonne-energie. Volgens Hanna is het volgende doel om "Google doorlopend volledig van schone energie te voorzien".
Noord-Amerika: 1. Golden Hills: Alameda County, Californië 2. Bethel: Castro County, Texas 3. Happy Hereford: Deaf Smith County, Texas 4. Bluestem: Beaver County, Oklahoma 5. Cimarron Bend: Clark County, Kansas 6. Great Western: Ellis/Woodward Counties,Oklahoma 7. Canadian Hills: Canadian County, Oklahoma 8. Minco II: Grady/Caddo Counties, Oklahoma 9. Story County II: Story/Hardin Counties, Iowa 10. MidAmerican Energy Wind VIII: O’Brien County, Iowa 11. Rutherford Farm: Rutherford County, North Carolina Europa: 12. Lehtirova: Zweden 13. Maevaara: Zweden 14. Jenasen: Zweden 15. Windpark Eolus: Zweden 16. Tellenes: Noorwegen 17. Beaufort: Nederland 18. Delfzijl: Nederland 19. Windpark Krammer: Nederland Zuid-Amerika: 20. El Romero: Chili
Tijdens de zoektocht naar voldoende duurzame energie voor het totale jaarlijkse energieverbruik (ongeveer dat van de gehele stad San Francisco) was het noodzakelijk nieuw terrein te verkennen en nieuwe leveranciers te vinden. Het rimpeleffect is zichtbaar. Google heeft miljarden ingezet voor de ontwikkeling van wind- en zonne-energiebedrijven terwijl deze nog niet bestonden. Als gevolg is een economie van groene energie tot bloei gekomen waarin miljoenen turbinemonteurs, installateurs van zonnepanelen, duurzaamheidsexperts en bouwvakkers over de hele wereld werkzaam zijn. Bezoek enkele van deze plekken (in dit geval drie) en ontdek hoe gemeenschappen hierdoor veranderen.
En als je je verbeelding helemaal de vrije loop laat, kun je ontdekken hoe de wind en de zon, het domein van het schimmenrijk, mythen en bijgeloof, op elegante manier met onze moderne digitale levens zijn vervlochten. Anders gezegd, als de wind in Oklahoma over de vlakte waait, wordt daardoor iemands zoekopdracht naar 'teksten van de musical Oklahoma' energie ingeblazen.*
In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953, toen heel Nederland sliep, leidde een storm van orkaankracht in combinatie met springtij tot overstromingen langs de kust. Bij de verwoestende watersnoodramp liep 165.000 hectare land onder water en raakten tienduizenden gebouwen beschadigd. 1836 mensen kwamen tijdens de ramp om het leven. Naar aanleiding van de watersnoodramp heeft de Nederlandse regering een netwerk van dijken, sluizen en dammen aangelegd die bekendstaan als de Deltawerken. Deze beschermen tot op heden een land dat grotendeels op of onder zeeniveau ligt.
Op deze beschermende landtongen zijn twee coöperaties gestart als pioniers op het gebied van duurzame energie: Zeeuwind op een schiereiland van de provincie Zeeland en Deltawind op het eiland Goeree-Overflakkee. Het windproject waaraan ze samenwerken, Windpark Krammer, bestaat uit 34 turbines die samen 102 megawatt kunnen produceren. Het windpark gaat de elektriciteit leveren voor enkele duizenden Nederlandse gezinnen en vier grote multinationals, waar Google er een van is. "De mensen zijn hier erg idealistisch", zegt Tijmen Keesmaat, directeur van Windpark Krammer. De coöperaties zijn gestart in de jaren 80, "een tijd waarin heftig geprotesteerd werd tegen kernenergie en de mensen de wereld groener wilden maken."
“We produceren zo veel energie, dat we een internationaal bedrijf kunnen helpen om groener te worden.”
Tijmen Keesmaat, Windpark Krammer, Nederland
Keesmaat erkent dat er een zekere ironie schuilt in een coöperatie van Nederlandse bohemiens die energie verkoopt aan organisaties die over de hele wereld actief zijn. "Eerlijk gezegd maakte ik me wat zorgen over de reactie van onze leden", zegt Keesmaat, die 44 is en een master heeft in Philosophy of Science, Technology and Society van de Universiteit Twente. "Maar ze waren juist erg trots. We produceren zo veel energie, dat we een internationaal bedrijf kunnen helpen om groener te worden."
Anders dan energieleveranciers in de VS, die te maken hebben met allerlei wetten en regels, kan Keesmaat energie vaak rechtstreeks aan consumenten in de gedereguleerde Europese markt leveren. De projectleiders neigden naar Google, wetende dat Google zich er onder andere voor inzet om de markt voor schone energie zodanig uit te breiden en betaalbaar te maken dat deze iedereen aanspreekt. "Het was voor ons essentieel dat ze verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst", zegt Keesmaat, "dat het niet alleen is om goede sier te maken".
Ze strekken zich uit over een gebied van Bubba’s Carp Lake tot Mr. Radiator, Chase High School en Providence United Methodist Church: 289.104 monokristallijne zonnepanelen. Het equivalent van ruwweg 234 voetbalvelden, elk in een hoek van twintig graden naar het zuiden gekanteld om zoveel mogelijk zonlicht op te vangen. Met hun paarse siliconen uiterlijk en diagonale patroon lijken ze wel op het uitvergrote oog van een vlieg.
"Wanneer ik tussen de panelen sta, vind ik het echt mooi", zegt Tequila G. Smith. Ze is zonnepanelenmanager voor Southern Power, een dochteronderneming van Southern Company, dat op zijn beurt eigenaar is van Rutherford Farm, een zonne-energiebedrijf in de buurt van Forest City in North Carolina. Technisch gezien verkoopt Southern Power de elektriciteit van Rutherford Farm aan Duke Energy, in overeenstemming met de regelgeving in North Carolina. Google is van tevoren overeengekomen om van Duke Energy elke megawattuur te kopen die Rutherford Farm produceert.
“We nemen een natuurlijke bron van de aarde en maken iets dat we allemaal nodig hebben, wat is er mooier dan dat?”
Tequila G. Smith, Southern Power
Het is geen toeval dat Google sinds 2007 op slechts 80 kilometer van Forest City, aan Highway 64, een datacenter heeft in Lenoir in North Carolina, dat zijn stroom krijgt van het netwerk van Duke Energy. Toen Google Lenoir (en het omliggende district Caldwell) koos als locatie voor een datacenter dat zou uitgroeien tot een installatie van routers en schakelaars met een waarde van $ 1,2 miljard, was dat deels vanwege Lenoirs geschiedenis als meubelmakersplaats. Hoewel een aantal van de fabrieken waar reclameborden werden gemaakt, niet meer in gebruik waren, kon Google een groot deel van de energie-infrastructuur gebruiken.
Dankzij de samenwerking met Rutherford Farm, op slechts een uur rijden, kan Google deze oude energie-infrastructuur voorzien van nieuwe, schone energie van de zon. Dat iets vanzelfsprekends als zonlicht kan worden toegepast om de servers van Google van stroom te voorzien, is iets dat Smith nog steeds kan bewonderen. Ze is werktuigbouwkundige met een MBA van de University of Alabama.
De vereniging van de natuurlijke en de virtuele wereld, de tijdloze buitenwereld verbinden met YouTube-video's waar haar vijftien jaar oude dochter en twaalf jaar oude zoon elke dag naar kijken, is "fascinerend", vindt Smith. "Wat is er mooier dan dat?"
In de Panhandle, 240 kilometer ten noordwesten van Oklahoma City, staat het Great Western Wind Project, een state-of-the-art faciliteit in een van meest afgelegen gebieden van de regio. De weg voert langs het Lucky Star Casino (een onderneming van de Cheyenne- en Arapaho-stammen), langs districten met boortorens waar nog steeds fossiele brandstof uit de grond wordt gepompt en over heuvelachtig grasland waar Angus-runderen staan te grazen.
"Wanneer de wind waait en alle molens draaien, geeft dat een goed gevoel", zegt Todd Unrein die het 225-megawatt producerende windenergiebedrijf beheert voor EDF Renewable Energy uit San Diego. Na enkele jaren als vorkheftruckchauffeur in een magazijn voor voedingsmiddelen in Central Valley in Californië, solliciteerde Unrein bij EDF. Hij begon als monteur met het onderhoud van de turbines die afkomstig zijn van Altamont Pass bij Livermore, een baan waarvoor hij geen hogeschooldiploma nodig had. Op zoek naar een uitdaging begon hij in 2016 bij Great Western, ook al wist hij dat hij zich zou moeten aanpassen aan het leven op de vlaktes van het centrale westen. "Dankzij deze technologie ontstaan veel banen, zekere banen", zegt de 30-jarige Unrein, die een vrouw en twee jonge kinderen heeft.
De wind- en zonne-energiebedrijven hebben volgens het Amerikaanse ministerie van Energie in de VS tot nu toe meer dan 450.000 banen gecreëerd en meer dan vier miljoen wereldwijd. Als we daar hydro-elektriciteit en biobrandstof aan toevoegen, hebben we het over meer dan negen miljoen.
“Dankzij deze technologie ontstaan veel banen, zekere banen. En wanneer de wind waait en alle molens draaien, geeft dat een goed gevoel.”
Todd Unrein, Great Western Wind Project, Oklahoma
Windenergiebedrijven hebben grond nodig die uitgebreid meteorologisch is onderzocht, maar dat betekent niet dat dat de meest winderige plekken ter wereld zijn. De turbines van Great Western beginnen stroom te genereren bij windsnelheden van slechts 15 kilometer per uur, een lichte bries. Ze bereiken hun maximale capaciteit bij 41 tot 47 km/u. Boven 88 km/u, stormkracht, worden de turbines automatisch uitgeschakeld. "Consistent, daar houden we van", zegt Unrein.
Ten minste een keer per dag stapt Unrein in een 4x4 Chevy Colorado LT, zet de radio op countrymuziek en rijdt zoveel mogelijk van het terrein af, dat ongeveer 80 kilometer aan toegangswegen heeft. Onderdeel van zijn taken is noteren welke turbines werken en welke onderhoud of reparatie nodig hebben. De reparatie van het assenstelsel is geen sinecure. De monteur moet een groot aantal interne ladders beklimmen om de rotorkop te bereiken waarin zich de generator, tandwielkast en aandrijving bevindt. "We laten sollicitanten een klimtest doen en veel van hen haken halverwege af", zegt Unrein, die flink last had van zenuwen toen hijzelf net begon.
Hij vindt het nu heerlijk om in de buitenlucht te zijn, ver weg van verkeer en criminaliteit. Soms ziet hij herten onder de molens, soms vleermuizen of ratelslangen en op deze zomerdag zwermen libellen.
JESSE KATZ is een auteur uit Los Angeles. Hij schrijft regelmatig voor GQ, Billboard en Los Angeles Magazine.*
Illustraties door Mark Weaver
Graphics en kaarten door Valerio Pellegrini